Tüm dünyayı sarsan ve Türkiye’de de etkisini gösteren koronavirüs vakasının ardından çalışanlar ve işverenler arasında ne gibi ilişkilerin olacağı merak konusu oldu. Birçok işyeri hastalık dolayısıyla kepenk indirirken, bazı işverenler de farklı yöntemlerle çözüm aramaya çalışıyor. Bu bağlamda Gebze Yenigün Gazetesi’ne açıklamalarda bulunan Çalışkan Hukuk Bürosu’ndan Av. Hatice Çalışkan, yaşalar ışığında, koronavirüs vakası kapsamındaki işçi ve işveren haklarını yorumladı. Çalışkan yaptığı açıklamalarda şu ifadeleri kullandı;
“HUKUKİ AÇIDAN ZORLAYICI SEBEP SAYILMAKTADIR”
“Bir işyerinde koronavirüs salgını sebebiyle işin durması iş hukuku açısından 'zorlayıcı sebep' sayılmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 40. maddesine göre: Eğer iş zorlayıcı sebepten durduysa, işveren bir haftaya kadar her gün işçiye yarım ücret öder. Bir haftalık sürenin dolmasıyla işverenin ücret ödeme yükümlülüğü ortadan kalkar. Bir haftalık sürenin sonunda zorlayıcı sebepten dolayı işçi iş sözleşmesini haklı sebeple feshederek kıdem tazminatını alabilir ancak ihbar tazminatına hak kazanmaz. İşveren de 4857 sayılı İş Kanunu 25/III maddesi kapsamında iş sözleşmesini feshedebilir. Ancak bu durumda işçiye ihbar ve kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü doğacaktır.
“ÜCRETLİ İZİN KULLANDIRMAKTA SERBESTTİR”
Ardından ücretsiz izin kullandırma seçeneği doğmakta ancak işverence işçinin yazılı izni alınarak bu mümkün olmaktadır. Aksi halde işçinin iş sözleşmesini fesih hakkı vardır ve işe iade davalarının açılması söz konusu olacaktır. Ancak işveren işçiye ücretli izin kullandırmakta serbesttir. Yerleşik Yargıtay içtihatları uyarınca, yıllık izin zamanının belirlenmesi hususu işverenin yönetim hakkı kapsamında değerlendirilmektedir. İşte bu sebeple işverenin koronavirüs salgınının etkileri sebebiyle çalışanlarına bildirim yaparak ücretli izin kullandırması hukuka uygundur.
“İŞVERENLER İŞKUR’A BAŞVURABİLMEKTEDİR”
Bir işyerinde salgın gibi zorlayıcı bir sebep yüzünden iş durduysa ve en az dört hafta sürecekse, işverenler 'kısa çalışma ödeneği' için İŞKUR'a başvurabilmekte ve bu başvuruları İŞKUR Yönetim Kurulu değerlendirmektedir. Koronavirüs sebebiyle bir işyerinde işin tamamen durduğu ya da önemli ölçüde azaldığı durumlarda, işverenin kısa çalışma talebi İŞKUR Yönetim Kurulu tarafından onaylanırsa, işçilere 'kısa çalışma ödeneği' kapsamında işsizlik fonundan para ödenir. Sadece işsizlik sigortasından yararlanma hakkı bulunan yani belli bir süre çalışmış ve pirim ödemiş işçiler bu ödenekten yararlanabilir.”
“HUKUKİ AÇIDAN ZORLAYICI SEBEP SAYILMAKTADIR”
“Bir işyerinde koronavirüs salgını sebebiyle işin durması iş hukuku açısından 'zorlayıcı sebep' sayılmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 40. maddesine göre: Eğer iş zorlayıcı sebepten durduysa, işveren bir haftaya kadar her gün işçiye yarım ücret öder. Bir haftalık sürenin dolmasıyla işverenin ücret ödeme yükümlülüğü ortadan kalkar. Bir haftalık sürenin sonunda zorlayıcı sebepten dolayı işçi iş sözleşmesini haklı sebeple feshederek kıdem tazminatını alabilir ancak ihbar tazminatına hak kazanmaz. İşveren de 4857 sayılı İş Kanunu 25/III maddesi kapsamında iş sözleşmesini feshedebilir. Ancak bu durumda işçiye ihbar ve kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü doğacaktır.
“ÜCRETLİ İZİN KULLANDIRMAKTA SERBESTTİR”
Ardından ücretsiz izin kullandırma seçeneği doğmakta ancak işverence işçinin yazılı izni alınarak bu mümkün olmaktadır. Aksi halde işçinin iş sözleşmesini fesih hakkı vardır ve işe iade davalarının açılması söz konusu olacaktır. Ancak işveren işçiye ücretli izin kullandırmakta serbesttir. Yerleşik Yargıtay içtihatları uyarınca, yıllık izin zamanının belirlenmesi hususu işverenin yönetim hakkı kapsamında değerlendirilmektedir. İşte bu sebeple işverenin koronavirüs salgınının etkileri sebebiyle çalışanlarına bildirim yaparak ücretli izin kullandırması hukuka uygundur.
“İŞVERENLER İŞKUR’A BAŞVURABİLMEKTEDİR”
Bir işyerinde salgın gibi zorlayıcı bir sebep yüzünden iş durduysa ve en az dört hafta sürecekse, işverenler 'kısa çalışma ödeneği' için İŞKUR'a başvurabilmekte ve bu başvuruları İŞKUR Yönetim Kurulu değerlendirmektedir. Koronavirüs sebebiyle bir işyerinde işin tamamen durduğu ya da önemli ölçüde azaldığı durumlarda, işverenin kısa çalışma talebi İŞKUR Yönetim Kurulu tarafından onaylanırsa, işçilere 'kısa çalışma ödeneği' kapsamında işsizlik fonundan para ödenir. Sadece işsizlik sigortasından yararlanma hakkı bulunan yani belli bir süre çalışmış ve pirim ödemiş işçiler bu ödenekten yararlanabilir.”