Yapay zekâ gün geçtikçe hayatımızda yer almaya devam ediyor. Bilgisayarın insanlar gibi düşünmesini sağlayarak karmaşık problemlerin makineler tarafından çözülmesini sağlayan bir teknoloji olarak açıklanan bu kavram, telefonlarımızın fotoğraf çekimlerinde çoktandır kullanılmaktadır. Son 5 aydır, dünya gündeminde kendini fark ettiren ChatGPT adlı sanal robot şimdiye kadar karşılaştığımız yapay zekâ uygulamalarını daha da ileri taşımaya çalıştığı görülüyor.
Yeni dijital deha, bilişimde yeni bir sayfa, yapay zekâ botu veya robotu gibi ifadelerle tanımlanan ChatGPT uygulaması son birkaç aydır dünya gündeminde yer almaya başladı. 30 Kasım 2022 tarihinde piyasaya sürülen bir yapay zekâ ve sohbet robotu olarak bilinen Chat GPT, Open AI tarafından geliştirilmiştir.
ChatGPT uygulaması bu özellikleri daha da ileri taşımayı hedefliyor. Matematiksel işlem yapma, metin özetleme veya yazma gibi birçok alanda veriler sunan ve anlatım bozukluğu neredeyse olmaksızın çok iyi içerik üretebilen bu uygulama birçok sektörün geleceğini de etkileyeceği düşünülmektedir.
Frank White adını kullanan bir yazar Galaktik Pimp: Vol 1 adlı 119 sayfalık bir romanı ChatGPT kullanarak bir gün içinde eser ortaya koydu. Daha şimdiden Amazon, ChatGPT'nin kaleme aldığı kitaplarla dolmaya başladı. Anadolu Ajansı geçtiğimiz hafta örnek olarak TOGG ile ilgili bir haberi bu uygulama ile yazdırarak başarılı bir sonuç elde etti. Sahadaki bir muhabir gibi haberi yazmayı başardı. Bu durum metin yazarlarını da olumsuz yönde etiketleyeceğini şimdiden gösteriyor.
Geçtiğimiz ay benim de tarih editörü olarak yer aldığım Travel Lounge Türkiye Dergisi’nde bu anlamda ilk sanal söyleşiye yer verildi. Neredeyse her şeyi bilen kişisel bir uzman gibi birçok soruya doğal cevaplar verebilen sohbet robotu ChatGPT’ye turizmde Türkiye’nin geleceğini ve en gözde seyahat adreslerini sorarak metin üretimi sağlandı. Benzer şekilde bu haftaki yazımda Kocaeli hakkında neler bildiğini öğrenmek üzere ChatGPT’ye bazı soruları yazarak sonuç almaya çalıştım. Geçtiğimiz haftalarda kullanımı başlatılan ChatGPT’nin son sürümü GPT-4 ile yaptığım söyleşi diğer sürümlere göre daha mantıklı cevaplar üretebilmektedir. Modelin çıktısı, üzerinde eğitildiği verilere dayalı olarak oluşturuluyor. Bu nedenle yanıtları her zaman doğru veya uygun olmayabiliyor. Burada doğru ifadelerini ayıklayarak şehrimizi tanıtan hangi bilgilere sahip olduğunu da görmüş oldum.
Öncelikle Kocaeli'ye nasıl giderim, daha hızlı nasıl gidilir? sorusunu yazdım ve cevap olarak:
“Kocaeli'ye gitmek için birkaç farklı seçenek bulunmaktadır. Eğer araba kullanıyorsanız, İstanbul'dan TEM otoyolu üzerinden yaklaşık 1 saatlik bir sürüşle Kocaeli'ye ulaşabilirsiniz. İstanbul’dan Kocaeli’ye birçok otobüs firması sefer düzenliyor. Bu seferlerin çoğu İstanbul merkez veya otogardan hareket ediyor ve Kocaeli'ye yaklaşık 1 saat 30 dakika sürüyor. İstanbul'dan Kocaeli'ye tren ile gitmek de mümkündür. Marmaray'ı kullanarak Gebze'ye gitmeniz ve ardından Anadolu Treni ile Kocaeli'ye devam etmeniz gerekiyor. Yaklaşık 1 saat 30 dakika sürüyor.”
Diğer bir sorum ise “Kocaeli hakkında neler söyleyebilirsin?” idi. Uzunca bir cevap karşıma çıktı. Şunları yazmaya başladı:
“Kocaeli, Türkiye'nin Marmara bölgesinde bulunan bir ilimizdir. İstanbul'a yakın konumu nedeniyle sanayi, ticaret, turizm ve ulaşım açısından önemlidir. İzmit, Gebze, Darıca, Kandıra, Dilovası gibi ilçeleri bulunmaktadır. İzmit Körfezi, deniz turizmi açısından oldukça önemlidir. Gölcük ve Değirmendere ilçelerinde bulunan Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığına bağlı birçok birim bulunmaktadır. Ayrıca, Gebze Teknik Üniversitesi ve Kocaeli Üniversitesi gibi önemli üniversiteler de bulunmaktadır. Tarihi yapıları, doğal güzellikleri ve alışveriş merkezleri ile de dikkat çeken bir ilimizdir.
2019 - 2020 yılları arasındaki verilere göre, ilin nüfus artış hızı %1,08 olarak belirlenmiştir. Kocaeli'nin büyükşehir statüsü olan bir il olması, doğal olarak nüfusun artış hızını da epeyce yüksek tutmaktadır. Ayrıca sanayinin gelişmiş olması da bölgede iş imkânlarının artmasına, bu da insanların yaşam standardının yükselmesine ve bir arada yaşamak isteyen ailelerin tercihlerinde Kocaeli'nin öncellikli yer tutmasına neden olmaktadır.”
‘Kocaeli yaşamak için ideal bir şehir midir?’ soruma ise olumlu cevaplar aldım ve şunları özetleyerek sıraladı: “Kocaeli, Türkiye'nin en gelişmiş ve önemli sanayi merkezlerinden biri olması nedeniyle iş olanakları açısından zengin bir şehirdir. Bu nedenle, özellikle sanayi sektöründe iş arayanlar veya işletme sahipleri için cazip bir yerdir.
Ayrıca, Kocaeli, doğal güzellikleri, tarihi ve kültürel değerleri, balıkçılığı ve deniz turizmi potansiyeli ile de turizm açısından önemlidir. İzmit Körfezi, Sapanca Gölü, Kartepe Kayak Merkezi ve birçok milli park ve tabiat parkı gibi doğal güzelliklerin yanı sıra Osmanlı döneminden kalma tarihi yapılar ve müzeler de ilgi çekicidir.
Kocaeli ayrıca, İstanbul'a yakınlığı sayesinde hem iş hem de sosyal yaşam açısından avantajlar sağlayan bir konumdadır. İstanbul'a yaklaşık 1 saatlik mesafede yer alan Kocaeli, İstanbul'un yoğunluğundan uzaklaşarak daha sakin bir yaşam tarzı tercih edenler için de ideal bir yer olabilir.
Sonuç olarak, Kocaeli, iş olanakları, turizm potansiyeli, doğal güzellikleri ve İstanbul'a yakınlığı gibi avantajları ile yaşamak için ideal bir şehir olarak kabul edilebilir.” diyerek ilimizde ikametin tercih edilebilir olduğunu ifade etmiş oldu.
Bir başka sorum ise “Kocaeli'de tarihi yerler, gezilecek yerler, destinasyon noktaları, ormanlık alanlar, mesire yerleri, müzeler, yemekler, gelenekler” ile ilgili idi. Haliyle soru uzun olunca cevap da uzun oldu. Şöyle ki:
“Kocaeli, tarihi ve kültürel zenginlikleri ile önemli bir turizm noktasıdır. İşte Kocaeli'de gezilecek ve keşfedilecek bazı yerler:
Kocaeli'nin doğal güzelliklerini keşfetmek isteyenler için harika bir yer olan Maşukiye, yeşil alanları, dere ve şelaleleriyle ünlüdür. Kocaeli'nin Kandıra ilçesi bünyesinde yer alan plajlar, temiz denizi ve doğal güzellikleriyle özellikle yaz aylarında ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir. Kış turizminin en önemli merkezlerinden biri olan Kartepe, kayak, snowboard ve kızak gibi aktiviteler için oldukça uygun bir yer.
İpek üretimi ve dokumacılığının Türkiye'de başladığı yer olarak bilinen Hereke İpek Fabrikası, tarihi bir dokuma merkezi olarak hala faaliyet gösteriyor. İzmit, İzmit Körfezi, ve Gebze Organize Sanayi Bölgesi gibi yerlerin turistik önem taşıdığı bilinmektedir. İzmit'in simgesi haline gelen Saat Kulesi, Osmanlı döneminden kalma bir yapıdır ve şehir merkezinde turistlerin ilgisini çeker. Kocaeli Bilim Merkezi, interaktif aktiviteler ve eğitim programları ile bilimi eğlenceli hale getirir. Bu yerler hakkında daha fazla bilgi için Kocaeli Turizm İl Müdürlüğü'nün web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Kocaeli'de yemekler ve gelenekler de önemli bir yer tutar. Kocaeli mutfağı, yerel malzemeler ve geleneksel yöntemler ile hazırlanan lezzetli yemekler sunar.”
Kocaeli'de yaşamak için en uygun yerler neresidir, soruma karşılık olarak şu cevapları aldım: “Kartepe, Karamürsel, Başiskele ve Darıca gibi ilçeler öne çıkmaktadır. Kamp kurmak için ise, Kartepe ve Gölcük gibi ilçelerdeki alanlar uygun olabilir. Denize girmek içinse Kandıra ve Karamürsel plajları önerilebilir. Yürüyüş yapmak için ise Kocaeli'nin ormanlık alanları ve doğal parkları idealdir.”
Kocaeli'de mutlaka görülmesi ve gezilmesi gereken yerler nerelerdir? soruma ise yukarıdaki öneriler dışında şu bilgileri sıraladı:
“Türk resim sanatının önemli isimlerinden Osman Hamdi Bey'in doğduğu ev, bugün müze olarak kullanılmaktadır. Burada ressamın eserleri ve döneme ait objeler sergilenmektedir. Kartepe Kayak Merkezi, Kocaeli'nin yaz sıcaklarından kaçmak için harika bir seçenektir. Kocaeli'nin komşu şehri Sakarya'da bulunan Sapanca Gölü, doğal güzellikleriyle ünlüdür. Göl etrafında yürüyüş yapabilir, tekne turu yapabilir ve doğa ile baş başa kalabilirsiniz. İzmit'te bulunan Seka Park, geniş yeşil alanları, piknik alanları, çocuk oyun alanları ve yürüyüş parkuru ile birlikte eğlence ve dinlence için ideal bir yerdir. Kocaeli'nin Darıca ilçesinde bulunan hayvanat bahçesi, pek çok farklı hayvan türüne ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca burada bulunan botanik bahçesi de ziyaret edilmeye değerdir. İzmit ilçesinde bulunan Çınarlı Camii, tarihi dokusu ve mimarisi ile dikkat çekmektedir.”
Bu öneri ve gezi rotalarını kaydettikten sonra bu kapsamda “Kocaeli turizmde daha nasıl iyi bir hale gelebilir?” sorusunu da sordum. Cevap olarak güzel bilgilerin sıralandığını söylemeliyim. Şu beş öneri ChatGPT’nin yazdıklarıdır:
“Kocaeli, Türkiye'nin Marmara bölgesinde yer alan bir şehirdir ve turizm açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Kocaeli'nin turizm açısından daha iyi bir hale gelmesi için aşağıdaki önerileri düşünebilirsiniz:
Turistik yerlerin geliştirilmesi: Kocaeli'nin doğal güzellikleri ve tarihi mirası turizm açısından önemli potansiyeller sunar. Bu nedenle, bu turistik yerlerin daha iyi korunması, bakımı ve tanıtımı için yatırım yapılabilir.
Konaklama ve yeme-içme sektörünün geliştirilmesi: Kocaeli'de konaklama tesisleri ve yeme-içme sektörü turizm açısından önemli bir role sahiptir. Bu sektörlerin geliştirilmesi için yeni tesislerin açılması ve mevcut tesislerin kalitesinin artırılması gerekmektedir.
Etkinliklerin düzenlenmesi: Kocaeli'nin turizm potansiyelini artırmak için etkinlikler düzenlenebilir. Örneğin, kültürel festivaller, doğa yürüyüşleri, bisiklet turları ve diğer turistik aktiviteler düzenlenebilir.
Tanıtım çalışmalarının yapılması: Kocaeli'nin turizm potansiyelini artırmak için tanıtım çalışmaları yapılmalıdır. Bu çalışmalar arasında, turizm broşürleri, web siteleri, sosyal medya kampanyaları ve diğer pazarlama faaliyetleri yer alabilir.
Ulaşım ve altyapının geliştirilmesi: Kocaeli'nin turizm açısından daha iyi bir hale gelmesi için, ulaşım ve altyapının geliştirilmesi gerekmektedir. Yol ve ulaşım ağları iyileştirilmeli ve turistlerin kolayca seyahat edebileceği bir altyapı sağlanmalıdır.
Bu öneriler, Kocaeli'nin turizm potansiyelini artırarak, şehrin turizm açısından daha iyi bir hale gelmesine yardımcı olabilir.”
Biraz da ilimiz tarihine dair soruları da yönelterek “Nicomedia dönemi İzmit tarihi?” ile başladım ve şunları söylemeye başladı: “Nicomedia, Romalılar tarafından MÖ 264 yılında kurulan antik bir şehirdir. İzmit’in bulunduğu bölgede kurulan şehir, başta bir Roma eyaleti olmak üzere, Bizans ve Osmanlı dönemlerinde de önemli bir yerleşim merkezi olarak kullanılmıştır. İzmit, Nicomedia döneminde de ticari ve stratejik önemini korumuştur.”
Son olarak senelerce araştırılan ve herkesçe merak edilen ünlü Kartacalı komutan Hannibal’in mezarını sordum. O da net bir cevap veremedi. Şunları söyledi: “Hannibal’in mezarı nerede? Hannibal, MÖ 247-183 yılları arasında yaşayan ünlü Kartacalı generaldir. Hannibal’in mezarı hala bulunamamıştır. Bazı tarihçiler, Hannibal’in İzmit yakınlarındaki Gebze'de gömüldüğünü savunsa da, bu konuda kesin bir bilgi yoktur.”
Görüldüğü üzere bir sanal robot çok kısa sürede bu cevapları üretebilmektedir. Kimi zaman doğru kimi zaman tamamen alakasız bilgileri de veren bu uygulamanın ilerleyen zamanlarda daha da gelişeceğini düşünüyorum. Tabi sorduğumuz sorular bunlarla sınırlı değildir. İstediğiniz konuda sorular yöneltebilir, istediğiniz şehir hakkında bu söyleşileri yapabilirsiniz. Örnek olarak Kocaeli’nin bilhassa kültür, turizm ve tarihi esaslı soruları köşeme taşımak istedim. Bu yazımızla birlikte yerel basında yapay zekâ uygulaması ile ilk defa bir şehir söyleşisi yapıldığını da belirtmek isterim.
Son olarak, bu uygulama geliştikçe özellikle kurumlarda çalışan sekreterlerin yerini alabileceği, metin yazarlarını olumsuz yönde etkileyebileceği düşünülmektedir. Bununla beraber herhangi bir yerde konuşma metni ve tam teşekküllü bilimsel makale için bilgi üretebileceği görülmektedir. Sanal dünyadaki bu gelişmeler çalışma ortamlarını etkileyip yaşantımızı da değiştirebileceğini göstermektedir. Yapay zekâ ile ilgili teknolojinin bu kadar hızlı ilerlemesiyle birlikte insan faktörünün yerini makineler alabilir. Son zamanlarda yine duyduğumuz NFT teknoloji ile makinelere verilecek komutlar ile özgün metinler ve resimler, gelecekte hayatımızın bir parçası olarak karşımıza çıkacaktır.