Hukuk konuşalım köşesinin değerli okurları, bu yazımızda konutta haczin ne şekilde gerçekleşebileceği hususunu genel olarak değerlendireceğiz.
Borçluya ait olan para ve ekonomik değeri bulunan malların haczinin borçlunun konutunda gerçekleşebilmesi için ilk olarak icra dairesi tarafından konutta haciz kararı alınması gerekmektedir. Daha sonra bu karar İİK m. 79a hükmü gereğince icra mahkemesi onayına sunulmalıdır. İcra mahkemesinin onama kararı üzerine konutta haciz işlemi uygulanabilir. Anayasa m. 21 ile güvence altına alınmış olan "Konut Dokunulmazlığı" hakkı yönünden mahkeme kararı ile konutta haciz uygulanabilmesi anayasal bir gerekliliktir. Nitekim Anayasa m. 21'de gecikmesinde sakınca bulunan bir hâl olmadığı sürece mahkeme kararı olmaksızın konuta girilemeyeceği şu şekilde ifade edilmiştir: "Kimsenin konutuna dokunulamaz. Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin konutuna girilemez, arama yapılamaz ve buradaki eşyaya el konulamaz. Yetkili merciin kararı yirmi dört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını el koymadan itibaren kırk sekiz saat içinde açıklar; aksi halde, el koyma kendiliğinden kalkar."
Şu var ki uygulamada icra mahkemesinin onama kararı sonrası aynı konuta tekrar girilmesi için yeni bir onama kararı alınmadan konutta haciz işlemi yapılmaktadır. Bu durum, Anayasa m. 21’e aykırı olup konuta girilmesinin mahkeme kararına dayanması ilkesi ile örtüşmemektedir. İcra dairesi, icra mahkemesinin onama kararına istinaden daha önce haciz işlemini uygulamış olduğu konuta tekrar girme ihtimalinde bile yeniden konutta haciz kararı almalı ve bu kararını da tekrar icra mahkemesinin onayına sunmalıdır. Yani icra mahkemesinin konutta haciz kararını onaması, icra memuruna ve alacalı vekiline borçluya ait konuta sınırsız sayıda girme imkânı tanımaz. İcra mahkemesinin onama kararı bir defaya mahsus görülmelidir. Bu bağlamda, icra dairesinin konutta haciz kararını onaması gereken icra mahkemesi, haczin hangi zaman diliminde gerçekleşeceğini öngörmesi ya da en azından onama kararının bir defaya mahsus olduğunu belirtmelidir. Yoksa Anayasa m. 21’ye uygun olması adına yürürlüğe girmiş olan İİK m. 79a hükmünün Anayasa m. 21’e aykırı bir uygulamaya imkân vereceği açık olup konut dokunulmazlığı hakkına ölçüsüz bir müdahale söz konusu olacaktır.
Sağlık ve mutluluk sizlerle olsun.
