Hukuk konuşalım köşesinin değerli okurları, bu yazımızda evlat edinme prosedürünü değerlendireceğiz.
Evlat edinmenin koşulları, küçükler ve ergin olmakla birlikte haklarında kısıtlama kararı bulunanlar yönünden farklı şartlara tabidir. Küçüğün evlat edinilmesinde evlat edinen, bir yıl süre ile küçüğe bakmış ve onu eğitmiş olmalı, evlat edinmen işlemi küçüğün yararına olmalı, evlat edinme işlemi de evlat edinenin diğer çocuklarının yararını hakkaniyete aykırı biçimde zedelememelidir.
Evlat edinen ile evlat edinilen küçük arasında en az on sekiz yaş fark olmalıdır. Eğer evlat edinilen kişi ayırt etme gücüne sahip ise evlat edinilenin rızası da gerekir. Bununla birlikte, evlat edinilen velayet altında ise ana-babanın rızası aranır. Küçüğün doğumundan itibaren altı hafta geçmedikçe rıza verilemez. Rıza tutanağa geçirilme tarihinden itibaren altı hafta içinde geri alınabilir. Rıza geri alındıktan sonra tekrar verilir ise bu rıza kesindir ve geri alınamaz. Ana babanın kim olduğu ya da uzun süreden beri nerede oturduğu bilinmiyor, ana baba ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun veya ana baba küçüğe karşı özel yükümlülüğünü yerine getirmiyor ise rıza aranmaz.
Evlat edinilecek kişi ergin ve hakkında kısıtlılık kararı verilmiş biri ise evlat edinenin alt soyu tarafından bu işleme açıkça rıza gösterilmelidir. Ayrıca evlat edinilecek kişi, bedensel veya zihinsel engeli nedeni ile bakıma muhtaç olmalıdır. Bunlara ek olarak, süre şartı da söz konusudur. Evlat edinen, evlat edinilecek kişiye belirli bir süre bakmış olmalı veya onunla aile hâlinde yaşamış olmalıdır. Son olarak, evlat edinilecek kişi evli ise eşinin rızası da gerekir.
Evlat edinen yönünden tek başına veya birlikte evlat edinme olarak üzere bir ayrım söz konusudur. Tek başına evlat edinmede evli olmama ve kişinin otuz yaşını doldurmuş olma şartı aranır. Evli olan birisi de otuz yaşını doldurmuş olmak kaydıyla tek başına belirli şartlar altında evlat edinebilir. Şöyle ki eşin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun olması, iki yılı aşkın süreden beri eşin nerede olduğunun bilinmemesi veyahut iki yılı aşkın süreden beri mahkeme kararı ile eşlerin ayrı yaşıyor olması hâllerinde tek başına evlat edinme mümkündür.
Yukarıda belirtilen istisnai durumlar dışında eşlerin birlikte evlat edinmesi şarttır. Evli olmayan eşlerin evlat edinmesine ise imkân tanınmamıştır. Birlikte evlat edinmede eşler en az beş yıldır evli olmalı veya otuz yaşını doldurmuş olmalıdırlar. Bir eşin diğer eşin çocuğunu evlat edinmesi de mümkündür. Eğer eşler en az iki yıldır evli ve evlat edinen de otuz yaşını doldurmuş ise diğer eşin çocuğu evlat edinilebilir.
Evlat edinme hakkında karar vermeye yetkili mahkeme evlat edinenin oturduğu yer mahkemesi veya birlikte evlat edinmede eşlerden birinin oturduğu yer mahkemesidir. Hâkim evlat edinmeye karar vermeden önce gerekli araştırmaları yaparak evlat edinmenin evlat edinilenin menfaatlerine uygunluğunu değerlendirmelidir.
Evlat edinen ile evlatlık arasında soy bağı ilişkisi kurulmakla birlikte tam bir soy bağı ilişkisi yoktur. Evlat edinme ile evlat edinilen ile evlat edinenin hısımları arasında bir hısımlık doğmaz. Evlat edinen ile evlatlığın hısımları arasında da bir hukuki ilişki söz konusu olmaz. Evlat edinilmekle evlatlığın asıl ailesi ile arasındaki hukuki ilişki sona ermemektedir. Bunun için evlatlığın geldiği aile kütüğü ile evlat edinenin aile kütüğü arasında her türlü hukuki bağ kurulur. Evlatlık ile ilgili kesinleşmiş mahkeme kararı her iki nüfus kütüğüne işlenir. Ana ve babaya ait olan hak ve yükümlülükler evlat edinene geçer. Evlat edinilen evlat edinenin alt soyu gibi saklı paylı mirasçısı olur, fakat evlat edinilen evlat edinenin hısımlarının mirasçısı olamaz. Evlat edinen de evlat edinilenin mirasçısı olamaz.
Sağlık ve mutluluk sizlerle olsun.
