"Allah’a kulluk edin ve ona hiçbir şeyi ortak koşmayın. Anne babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yakın arkadaşa, yolcuya, ellerinizin altında bulunanlara iyi davranın. Allah kendini beğenen ve böbürlenip duran kimseyi asla sevmez."
İhsan kıvamında iyi davranılacak kimselerin başında ana-baba gelmektedir.
Burada olduğu gibi birçok ayette ‘Allah’a şirk koşmayı yasaklama’nın hemen arkasından ana-babaya iyi davranma emrinin gelmesi önemlidir; işin önemini göstermektedir.
Akrabaya, yetimlere ve yoksullara iyilik etmek birçok ayet ve hadiste hararetle tavsiye edilmiştir. Burada komşu, arkadaş, yolcu ve el altında bulunanlar da iyilik (ihsan) edilecekler arasına alınmışlardır.
Komşu teriminin karşılığı olan ayetteki car kelimesi, “yakın olma, yakınlık” anlamındaki civar ve mücavere mastarlarından isim olup genellikle birbirine yakın meskenlerde yaşayan kişilerin ve ailelerin her birini ifade eder.
Ayetteki buyruklardan biri de yolcuya yardımdır. Ulaşım ve iletişimin güç ve sınırlı olduğu zamanlarda yolcuya yardımcı olmanın önemi daha fazla idi.
Günümüzde de yolculuk esnasında yardıma muhtaç hale gelen, yer ve yol soran, dil bilmediği için iletişimde güçlük çeken kimselere yardım gereği devam etmektedir.
Bu husustaki âyet ve hadisler dikkate alındığında Allah rızası için yolculara yardım eden, seyahat rehberliği yapan resmî ve sivil kurumlar oluşturmanın Müslümanlara düşen kulluk vazifeleri arasında bulunduğu ortaya çıkmaktadır.
Bu ayetin bizlere en kapsamlı mesajı;
Müminler her nevi gücün Allah’tan olduğunu asla unutmayacaklar;
maddi ve manevi güç sermayesini insanları ezmek ve sömürmek için değil, Allah’a kulluk yolunda, iyilik ve ihsan için kullanacaklardır.