4721 sayılı Medeni Kanun’a göre hükümsüzlük halleri saklı kalmak üzere evlilik ancak boşanma yolu ile hakim kararı ile sonlandırılabilir. Boşanma davası ise anlaşmalı boşanma davası ve çekişmeli boşanma davası olmak üzere iki yolla açılabilir. Anlaşmalı boşanma davası her iki tarafın boşanmanın tüm sonuçları hakkında anlaşarak evlilik birliğini sona erdirmesidir. Çekişmeli boşanma davası ise taraflar arasında kusur durumunun, velayet, nafaka, tazminat, mal paylaşımı gibi hususların ihtilaflı olduğu hallerde bu ihtilafın mahkeme yolu ile çözülmesi için başvurulan boşanma davası türlüdür. Çekişmeli boşanma davası genel ve özel boşanma sebepleri olmak üzere iki ana sebeple dayanarak açılabilir. Bu ana sebepler de kendi içlerinde alt kategorilere ayrılmaktadır.
Hemen belirtmek gerekir ki uygulamada özel boşanma sebeplerine dayalı olarak açılan boşanma davalarının genel boşanma sebebine dayalı olarak açılan davalara oranı son derece azdır. Bunun temel nedeni ise tabii ki genel boşanma sebebine dayalı boşanma davalarının özel boşanma sebebine dayalı davalara oranla ispat açısından daha kolay olması ve genel sebeplerin özel sebepleri de içerisinde barındırmasıdır. Genel boşanma sebebi olarak tabir edilen sebepler toplumda şiddetli geçimsizlik olarak nitelendirilen hallerdir. Bunlar sınırlı sayıda olmayıp tarafların ilişki özelliklerine göre farklılık arz etmektedir. Genel boşanma sebeplerine örnek olarak aşağıda belirtilecek özel boşanma sebepleri dışında fikir uyuşmazlığı, sosyal ve ekonomik şiddet, evin giderleri ile ilgilenmeme, ailelerin evliliğe müdahalesine müsaade etme, cinsel birlikteliğin olmaması, evlilik birliğinin temel sorumluluklarını yerine getirmeme gibi her türlü durum sayılabilir.
Özel boşanma sebepleri ise kanunda sınırlı sayıda belirtilmiş hallerdir. Bunların dışında özel boşanma sebebine dayalı dava açılması mümkün olmayıp açılan bu dava genel boşanma sebebine dayalı boşanma davası olarak kabul görecektir. Özel boşanma sebepleri zina sebebiyle boşanma davası, hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış nedeniyle boşanma davası, suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme nedeniyle boşanma davası, terk sebebiyle boşanma davası ve akıl hastalığı nedeniyle boşanma davasıdır.
Özel boşanma sebeplerini genel boşanma sebeplerinden ayıran diğer bir husus ise kusur ispatında ortaya çıkmaktadır. Özel boşanma sebeplerinde sadece o özel boşanma sebebinin ispatlanması yeterlidir. Ayrıca bir kusur ispatına gerek bulunmamaktadır. Genel boşanma sebepleri ise farklı nedenlere dayanılabilmesi açısından kolaylık sağlamakla beraber kusur ispatını gerekli kılmaktadır.
Boşanma davası hem genel boşanma sebeplerine hem de özel bir boşanma sebebine dayalı olarak açılabilir. Bu halde mahkemece genel ve özel sebepler hakkında ayrı ayrı araştırma yapılması ve ayrı ayrı karar verilmelidir. Özel boşanma sebebine dayalı olarak açılan davada mahkemece ispatlansa dahi genel boşanma sebebine dayalı olarak karar verilmesi mümkün değildir.
Genel ve özel boşanma sebeplerini tek tek ileriki yazılarımızda ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.